Usulul Fiqh kitobidan bazi malumotlar | 02:56 |
Usulul Fiqh kitobidan bazi malumotlar Mukallafning ishlariga taluqli
bulmagan Alloh Taoloning quroni karimdagi hitoblari: 1-Alloh Taoloni uzini zotiga taaluqli bulgan hitob: شَهِدَ اللّهُ أَنَّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ وَالْمَلاَئِكَةُ وَأُوْلُواْ الْعِلْمِ قَآئِمَاً بِالْقِسْطِ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ Аллоҳ
адолат ила туриб, албатта, Ундан ўзга илоҳ йўқлигига шоҳидлик берди. Фаришталар
ва илм эгалари ҳам. Ундан ўзга илоҳ йўқ. У азиз ва ҳаким зотдир. 2- Alloh Taoloni sifatlaridan bir sifatga taaluqli bulgan hitob: اللّهُ لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّوم Аллоҳ Ундан ўзга илоҳ йўқ зотдир. У тирик ва қаййумдир. 3- Alloh Taoloni fellaridan bir felga taaluqli bulgan hitob: ذَلِكُمُ اللّهُ رَبُّكُمْ لا إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ فَاعْبُدُوهُ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ Ана ўша Аллоҳ сизнинг Роббингиздир. Ундан бошқа ибодатга сазовор зот йўқ. У ҳар бир нарсанинг Яратгувчисидир. Бас, Унга ибодат қилинг. У ҳар бир нарсага вакилдир! 4- Alloh Taoloni eru-osmonlarga taaluqli bulgan hitob: وَقِيلَ يَا أَرْضُ ابْلَعِي مَاءكِ وَيَا سَمَاء أَقْلِعِي وَغِيضَ الْمَاء وَقُضِيَ الأَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِيِّ وَقِيلَ بُعْداً لِّلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ «Эй ер, сувингни ютгин, эй осмон, ўзингни тутгин», дейилди. Сув қуриди. Фармон бажарилди ва (кема) Жудий (тоғи)га жойлашди. Ҳамда «Золим қавмлар йўқолсин!» дейилди. 5- Alloh Taoloni hayvonlarga
taaluqli bulgan hitob: يَا
جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ«Эй тоғлар, у билан бирга
(тасбиҳни) қайтар ва қушлар ҳам», (дедик). Ва унга темирни юмшоқ қилдик.
Shariy hukmlarni navlaridan biri vojib amallardir.Quroni karimda shunday siygalar borki agar u siygalardan biri biron bir amal haqida uni zikri kelsa shu amal vojib ekanligiga dalolat qiladi. Buni
4 hil kurinishi bor: 1-(Amr berish)Buyurish ciygasidagi
feel: فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ
وَآتُوا الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ فَنِعْمَ الْمَوْلَى
وَنِعْمَ النَّصِيرُ.
Бас, намозни тўкис адо этинглар, закот беринглар ва Аллоҳга боғланинглар. "Aqimu" "A'tuu" "I'tasimuu" bu lafzlarning har biri bu ishlarni vojibligiga dalolat qilguvchi fellardir. 2-(Amr berish)Buyurish ma'nosidagi oyatlar: فَإِذا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنّاً بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاء حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا. Қачонки куфр келтирганлар билан тўқнашсангиз, бас, бўйинига урмоқ керак. Вақтики, уларни тор-мор қилсангиз, бас, маҳкам боғланг. Сўнгра ёки миннат, ёки товон олишдир. Ҳаттоки уруш ўз анжомларни қўйгунча. وَمَن قَتَلَ مُؤْمِناً خَطَئاً فَتَحْرِيرُ رَقَبَةٍ مُّؤْمِنَةٍ وَدِيَةٌ مُّسَلَّمَةٌ إِلَى أَهْلِهِ إِلاَّ أَن يَصَّدَّقُواْ Кимки мўминни билмасдан ўлдириб қўйса, бас, унга мўмин қулни озод қилиш ва (ўлганнинг) аҳли кечирмасалар, хун бериш вожиб бўлур. Utgan 2ta oyatlarda "Tahriru" va "Zorba" va "Mannan" va "Fida'an" lafzlarining har biri (amr berish)buyurish ma'nosidagi oyatlardir. 3-(Amr berish)Buyurishni ism kurinishida kelishi:"Sohin" bu buyurish ism feeli ma'nosi:"Jimbul" degan ma'noda. 4-Hozirgi
va kelasi zamon feeli lom harifiga yopishib kelishi: فَلْيَسْتَجِيبُواْ لِي وَلْيُؤْمِنُواْ بِي
لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ. Бас, Менга ҳам ижобат қилсинлар ва иймон
келтирсинлар. Шоядки тўғри йўлни топсалар. لِيُنفِقْ ذُو سَعَةٍ مِّن سَعَتِهِ. Ризқи кенг
кенглигидан нафақа қилсин. Quroni karimda boshqa lafzlar borki albatta feel lafzi jihatidan emas balki mano jihatidan vojiblikka dalolat qiladi: كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ.сизларга рўза фарз қилинди. كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ.
Сизга ёқмаса ҳам, жанг қилишингиз фарз қилинди. وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ
سَبِيلاً. Одамлардан
йўлини топганларига Аллоҳ учун байтни ҳаж қилмоқ бурчдир. Utgan 3ta oyatdagi lafzlar feel lafzi jihatidan emas balki mano jihatidan vojiblikka dalolat qiladi.
Shariy hukmlarni navlaridan yana biri harom qilingan amallardir.Quroni karimda shunday siygalar borki agar u siygalardan biri biron bir amal haqida uni zikri kelsa shu amal harom ekanligiga dalolat qiladi. Buni
ham 4 hil kurinishi bor: 1-(Nahiy)Qaytarish-Man
qilishlik siygasi harom bulishlikdan biron
narsaga yaqinlashtirishdan holi bulgan holda vorid bulsa وَلاَ
تَقْرَبُواْ الزِّنَى. Ва зинога яқинлашманглар. -(Nahiy)Qaytarish-Man qilishlik siygasining asl dalolati haromligini bildiradi. 2-Biron amalni tark qilishlikka buyurish siygasida kelishi-bazilarni fikrida- فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ. Бас, ундан четда бўлинг. Шоядки, нажот топсангиз.Alloh taoloni suziki "saqlaninglar(chetda bulinglar)" bu buyurishlik mast qiluvchi ichimlikni va bosqa shunga uhshagan amallarni tark qilishga dalolat qiladi. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالأَنصَابُ وَالأَزْلاَمُ رِجْسٌ مِّنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ فَاجْتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ . Эй иймон келтирганлар! Албатта, хамр, қимор, бутлар ва (фол очадиган) чўплар ифлосдир. Шайтоннинг ишидир. Бас, ундан четда бўлинг. Шоядки, нажот топсангиз.Bu siyga shu ishni tark qilishga dalolat qiladi.Bu erdagi talab qilingan narsa (mahzur)bulgan narsani tark qilishdir va buni ma'nosi shu amalni haromligini ifoda qiladi va agarda tark qilishlikni vojibligiga dalolat qiladigan lafz kelgan bulsa ham. 3-Harom lafzi va undan olinadigan moddalar حُرِّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ Сизларга ўлимтик ҳаром қилинди. 4-Halollikni yuqqa chiqarish لاَ يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُواْ النِّسَاء كَرْهاً. Сизларга аёлларни зулм-ла меросга олиш ҳалол эмас. Halollikni yuqqa chiqarish va saqlanishlikka buyurish va harom lafzi va undan olingan lafzlar va halollikni yuqqa chiqarishlik bu lafzlarning har biri usha ishni haromligiga dalolat qiladi.Shuningdek agar bir ishdan keyin uni uqubati kelsa ham u ish haromligiga dalolat qiladi وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاء فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً. Покиза аёлларга (бўҳтон) тоши отиб, сўнгра тўртта гувоҳ келтира олмаганларни саксон дарра уринглар.Pokiza ayollarga (buhton) toshi otish orqasidan uni uqubati zikr qilindi,bu esa haromligiga dalolat qiladi. Quroni karimda va Hadis sharifda harom qilingan amallarni nomlanishi:ma'siyat va gunoh va yomon kurilgan narsa va mahzur bulgan amal va koyilgan ish va wa'id qilingan amal(jahannam bilan qurqitilingan) va yomonlik va uqubat va haraj(gunohga olib boradigan amal).Bu lafzlarning har biri bir ma'noga dalolat qiladi va bu ish harom ish ekanligiga va agarda lugaviy ma'nosi ihtilofli bulsa ham. Прикрепления: Rasm 1 | |
Просмотров: 8723 | Добавил: iyman@islam | Рейтинг: 0.0/0 | |